موز ممنوعه!

در یك قفس پنج میمون قرار دهید.
داخل قفس نردبانی قرار داده و روی آن چند عدد موز بگذارید.
بعد از مدتی، یكی از میمونها از نردبان بالا می‌رود تا موز را بردارد.
زمانی كه میمون به موز نزدیك شد بر روی تمام میمونها آب سرد بپاشید.
بعد از مدتی، یكی دیگر از میمونها تلاش می‌كند كه موز را بردارد. باز هم بر روی تمام میمونها آب سرد بپاشید.
این كار را چند بار تكرار كنید.
خیلی زود خواهید دید وقتی یك میمون به سراغ موز می‌رود دیگر میمونها سعی می‌كنند جلوی آن را بگیرند. دیگر آب سرد نپاشید.
یكی از میمونها را با یك میمون جدید جایگزین كنید.
میمون جدید موز را می‌بیند و به سمت موز می‌رود.
دیگر میمونها به آن میمون حمله می‌كنند و آن را كتك می‌زنند.
بعد از چند تلاش دیگر برای رسیدن به موز و كتك خوردن از سوی دیگر میمونها، میمون تازه وارد متوجه می‌شود كه نباید موز را بردارد.
یكی دیگر از پنج میمون اولیه را با یك میمون جدید جایگزین كنید.
میمون جدید نیز از نردبان بالا می‌رود و كتك می‌خورد. میمون تازه وارد قبلی نیز در این تنبیه شركت می‌كند.
دوباره سومین میمون اولیه را با یك میمون جدید عوض كنید.
میمون جدید نیز از نردبان بالا می‌رود و از بقیه میمونها كتك می‌خورد.
دو تا از میمونها كه میمون تازه وارد را كتك زدند نمی‌دانند چرا به آن اجازه نمی‌دهند از نردبان بالا برود یا چرا در كتك زدن آن مشاركت می‌كنند.
بعد از جابجایی میمون چهارم و پنجم با میمونهای جدید، تمام میمونهایی كه بر روی آنها آب سرد پاشیده شده بود با میمونهای جدید جایگزین شده‌اند.
با این وجود، هیچ میمونی سعی نمی‌كند از نردبان بالا رود.
چرا؟
زیرا تا آنجایی كه آنها می‌دانند همیشه هیمنطور بوده است.
..............................

شرح حكایت
و بدین شكل یك رفتار اجتماعی شكل می‌گیرد.